Dy Tagowska: Nagle - ten fatalny moment!

Wystawa Dy Tagowskiej „Nagle – ten fatalny moment!” (Suddenly – the fatal moment!), jest kolejną odsłoną badań artystki nad zanikaniem światów, tak w wymiarze ogólnohistorycznym – dotykającym całych społeczności, jak i prywatnym, dotyczącym osobistych tragedii. Tytuł zaczerpnięty został z archiwalnego filmu będącego dokumentacją słynnej katastrofy niemieckiego, pasażerskiego sterowca Hindenburg, który spłonął nad amerykańską ziemią w 1937 roku. 

Artystkę szczególnie interesują katastrofy dziejowe, momenty, w których – nieoczekiwanie lub w dający się przewidzieć sposób – zmienia się „tektonika płyt historycznych” . Nurtujący jest dla niej przede wszystkim fakt, że choć żyjemy w zupełnie nowych realiach, to wciąż wyświetlają nam, albo sami wyświetlamy sobie, stary film. Film ten w istocie jest starszy niż nam się wydaje. Stanowi on swego rodzaju palimpsest sięgający czasów poprzedzających pradawne zwyczaje, gdzie pierwszą warstwę nagrywają instynkty, limbiczne lęki, kolejną – humanizujące nas archetypy i symbole, ponad którymi wyrastają warstwy epok, obyczajów i tożsamości. Analogowo-cyfrowe, „pokolenie testowe” oglądające ten film gra w nim jednocześnie główne role. Zawieszeni są pomiędzy różnymi rzeczywistościami, gdzie pod warstwą optymizmu kryje się przeczucie i oczekiwanie na nieokreślony „fatal moment” zagrażający cywilizacji technicznej i myśli demokratycznej.

Dy Tagowska mieszka i pracuje – dosłownie i  w przenośni – na płycie nagrobnej dawnego Breslau. Jej dziadkowie osiedlili się we Wrocławiu jako przesiedleńcy z Podola. Jeszcze kilkanaście lat temu artyści rzadko poruszali tematykę przesiedleń. „Boom na Breslau” pojawił się, kiedy nikt nie spodziewał się jeszcze kryzysu emigracyjnego w Europie. Obecnie oprócz problemu uchodźców doświadczamy także innego zjawiska – masowego odchodzenia osób będących świadkami tamtych wydarzeń. Następuje „ostateczna deportacja” pokolenia urodzonego w latach 20. i 30. ubiegłego wieku. Tak oto zostajemy sami z doświadczeniami zapisanymi w pamięci komórkowej oraz na kliszach przekazywanych opowieści. Brakuje również bezpośrednich podań z drugiej strony lustra, bo przecież nie mogą przekazywać ich wycieczki emerytów niemieckich, przemierzające trasę Hotel Wrocław – Panorama Racławicka.

Artystka nie ogranicza się jednak wyłącznie do figur symbolicznych pochodzących z wrocławskiego gruntu. Odwołuje się również do kultury globalistycznej, kształtującej świadomość masową – zwłaszcza do punktów styku wielkich kultur i światopoglądów – przykładem jest chociażby instalacja Artystyczna Zbrodnia Stulecia, obejmująca szkatułkowo dwa, odległe w czasie wydarzenia związane z tragiczną historią wież World Trade Center.

Przy całym uniwersalizmie projektu Suddenly – the fatal moment! nieprzypadkowym jest fakt pokazania go w Toruniu – mieście, którego ruchy tektoniczne dziejów również dotyczyły. Przed rokiem 1920 miasto należało do Prus. Gdy na ulicach Wrocławia spotykali się Lwowiacy, w Toruniu łatwo spotkać się było „Wilniukom”. Nawiązując do pokazanego na wystawie dokumentu o katastrofie Hindenburga, warto wspomnieć, iż właśnie w Toruniu znajdowała się słynna hala portowa sterowców, a wiodąca do niej Zeppelinstraße, to dzisiejsza ulica Balonowa. Prawdopodobnie elementy konstrukcji hali, rozebranej w latach 50., posłużyły wytwórniom filmów fabularnych we Wrocławiu i w Łodzi.

Dy Tagowska (właściwie Daniela Tagowska) – ur. w 1985 r. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Dyplom z malarstwa obroniła w 2009 r. Wówczas prowadzić zaczęła również zajęcia w pracowni multimediów kierowanej przez prof. Przemka Pintala na Wydziale Malarstwa i Rzeźby ASP we Wrocławiu. Artystka i kuratorka. W 2015 roku wspólnie z Fumihiko Sumitomo kuratorowała polsko-japońską wystawą „Two Sticks”, goszczącą artystów światowego formatu, w ramach Międzynarodowego Triennale Rysunku, którego jest jedną z kuratorów programowych. Założycielka niezależnej galerii Sputnik_R46 we Wrocławiu. Porusza się w obszarach różnych mediów: malarstwa, video-artu, performance, a także w formach wizualno-literackich. W swojej sztuce porusza tematy kolektywnej nieświadomości i oddziaływania archetypów. Interesują ją biologiczne i psychiczne determinanty wpływające na kierunki obiegu energii życiowej. Często odnosi się, w przewrotny sposób, do chrześcijańskiej ikonografii. Zgłębia wiedzę w zakresie analityki jungowskiej. Mieszka i pracuje we Wrocławiu.